سال‌ها پیش مطلبی تحت عنوان «نحوه نگارش صحیح فارسی» منتشر کردم. هزاران نفر از این مقاله بازدید کردند. حالا تصمیم دارم که همانند شیوه نگارش فارسی، شیوه صحیح نگارش گیلکی را آموزش دهم.
یکی از مشکلات رایج وب گیلان و مازندران عدم توجه نویسندگان به شیوه صحیح نگارش گیلکی است. امروزه شاهد این هستیم که حتی بسیاری از صفحه‌های مجازی، سایت‌ها و چهره‌های معروف اینترنتی نگارش صحیح گیلکی را رعایت نمی‌کنند.
از بزرگترین مشکلاتی که نگارش غلط ایجاد می‌کند می‌توان به افت محسوس رتبه سایت (از نظر سئو (SEO))، عدم رسایی متن و ترویج نگارش غلط در جامعه اشاره کرد.
متن پیش‌رو بر همین اساس آماده شده و به مرور زمان تکمیل خواهد شد. این جزوه به هیچ وجه یک جزوه آکادمیک نیست و در اون سعی شده که به ساده‌ترین شکل ممکن اصول اولیه نگارش صحیح توضیح داده بشه.
قطعا نظرات شما می‌تونه کمک کنه که به مرور بتونیم این سند رو کامل‌تر کنیم.
- قبل از شروع نگارش گیلکی به «راست چین بودن» محیط ویرایشگر توجه می‌کنیم.
- اگر به طور کامل با قواعد نوشتن به زبان گیلکی آشنا نیستید ابتدا مطلب «خط گیلکی در ورگ» را بخوانید.
- برای نگارش صحیح گیلکی از کیبورد گیلکی در ویندوز، گنو/لینوکس، اندروید و… استفاده می‌کنیم. برای دریافت و فعال‌سازی این کیبورد به سایت GilakiKeyboard.ir مراجعه کنید.
- در جملات از «از» و «به» استفاده نمی‌کنیم. این کلمه حرف ربط فارسی است.
- حروف «ي» و «ی» دو حرف متفاوت هستند. این دو حرف در میان یک کلمه از نظر بصری مشابه دیده می‌شوند ولی باید در زمان تایپ کردن به درستی انتخاب شوند. استفاده غلط از این دو حرف منجر به مشکلات زیادی در نرم‌افزارها و موتورهای جستجوگر می‌شود.
- برخی حروف نظیر «ض» و «ظ» و «غ» و «ث» و «ص» و «ع» و… به طور عادی در کلمات گیلکی وجود ندارند. این حروف از زبان عربی وارد زبان گیلکی شده‌اند. در صورت ترجمه از سایر زبان‌ها به گیلکی الزامی به استفاده از حروف واردتانی نیست.
- چناچه در گویش خاصی از گیلکی کلمه‌ای موجود نیست، به جای وام گرفتن از معادل‌های انگلیسی، عربی و فارسی بهتر است که از معادل‌های سایر گویش‌های گیلکی استاده شود. همچنین در گام بعدی و قبل از استفاده از کلمات وارداتی فارسی و انگلیسی بهتر است نگاهی به زبان‌های تالشی و تاتی شود.
- در صورتی که مجبور به وارد کردن یک کلمه از زبان دیگری هستید بهتر است کلمه‌ای وارد شود که جهان شمولی بیشتری دارد. مثلا ورود کلمه کأمپيۊتر مناسب‌تر از ورد کلمه رایانه است.
- متاسفانه فونت‌های کمی موجودند که به طور کامل از کاراکترهای گیلکی پشتیبانی می‌کنند. در زمان ویرایش متن به استاده از فونت مناسب دقت کنید.
- در هنگام استفاده از کاراکترها (نظیر . ! ؟ ، … : ؛) باید به این نکته توجه کرد که آن‌ها بدون هیچ فاصله‌ای به کلمه قبل از خود می‌چسبند. همینطور پس از آن‌ها همیشه یک فاصله وجود دارد.
- چنانچه در متن از کلمات و یا عباراتی به زبانی دیگر استفاده شده بود حتماً در نخستین جایی که از آن کلمات و یا عبارات استفاده می‌کنیم باید معادل آن به زبان اصلی در درون پرانتز و بلافاصله پس از استفاده درج شود.
- هرگاه در متن نیاز به درج توضیحات تکمیلی باشد از پرانتز استفاده می‌کنیم.
- در متن هرجا که لازم باشد به مهم بودن بخشی خاص اشاره شود آن را بلد (Bold) می‌کنیم.
- چنانچه در متن بخواهیم یکپارچگی عبارتی را نشان دهیم آن را بین «» قرار می‌دهیم. این کار برای سهولت خواندن متن انجام می‌شود.
- چنانچه در متن بخواهیم که جمله‌ای را نقل قول کنیم آن را در درون «» قرار می‌دهیم. اگر متن نقل قول شده بیشتر از یک جمله بود به غیر از استفاده از علامت فوق از فونتی کوچکتر و یا اتالیک (Italic) استفاده می‌شود.
- در محیط وب اگر در متن از کلمات و یا عباراتی استفاده شود که توضیحاتی مفصل از آن در جایی دیگر موجود باشد، آن کلمات و یا عبارات را به همان جایی که توضیحات مفصل آن وجود دارد پیوند (Link) می‌کنیم.
- در هنگام لینک کردن عبارات در وب چنانچه لینک مورد نظر خارج از آدرسی خارج از سایت خودمان باشد حتماً باید لینک در تبی (Tab) جداگانه باز شود.
- در هنگام لینک کردن عبارات حتماً برای آن عنوانی (Title) در نظر می‌گیریم. این عنوان زمانی که ماوس بر روی لینک قرار بگیرد نمایش داده می‌شود. این عنوان باید متنی باشد که توضیحات بیشتر را در مورد لینک بدهد.
- چنانچه در محیط وب متنی را از جایی نقل و قول (و یا کپی) کردیم حتماً باید در صفحه خودمان به آن مطلب لینک بدهیم. این لینک می‌تواند درون متنی باشد و یا اینکه در انتهای متن‌مان به عنوان منبع ذکر شود.
- کاراکترهای اعداد در زبان گیلکی همانند فارسی بوده با زبان‌هایی نظیر انگلیسی و عربی کاملاً متفاوت است. در نگارش گیلکی فقط و فقط از کاراکترهای گیلکی اعداد استفاده می‌کنیم. این کاراکترها ۱۲۳۴۵۶۷۸۹۰ هستند. تنها زمانی مجاز به استفاده از کاراکترهای اعداد انگلیسی و عربی هستیم که در حال ذکر معادل‌های غیر گیلکی باشیم.
- برای خوانایی متن و بالا بردن درک مطلب از پاراگراف استفاده می‌کنیم. هر پاراگراف متشکل از یک یا چند جمله است که نزدیکی محتوایی دارند. پس از اتمام پاراگراف فارغ از اینکه جمله نهایی در کجا به پایان رسیده است به خط بعدی می‌رویم.
- اگر در متن در حال توضیح موضوع خاصی هستیم بهتر است که در جاهایی از معادل‌های مترادف آن موضوع استفاده کنیم.
- چنانچه در متن نیاز به درج جمله و یا عبارتی به زبانی غیر از گیلکی داشتیم. آن جمله و عبارت را با قواعد خود همان زبان درج می‌کنیم.