حیران نام رسمی یکی از روستاهای شهرستان آستارا است. شاید وقتی برای نخستینبار با تصاویر این روستا نگاه کنید از زیباییهای آن شگفتزده شوید و فکر کنید که بومیان این منطقه نیز به دلیل طبیعت بینظیر این منطقه حیران شده و تصمیم گرفتند که این روستا را حیران بنامند! اگر شما هم جزء این دسته هستید و از صحیح بودن نام «هیران» بیاطلاعید در ادامه با من همراه باشید.
نامگذاری موقعیتهای جغرافیایی بر اساس ویژگیهای محیطی امری رایج در فرهنگ گیلکی و تالشی به شمار میرود. از نمونههای رایج آن میتوان به رشت، تنکابن، صومعهسرا (سوماسرا)، آستارا، توتکابن و… اشاره کرد که همگی بر اساس ویژگیهای جغرافیایی این شهرها هستند و در زبانهای گیلکی و تالشی دارای معانی مشخصی هستند.
حیران که از این پس آن را هیران مینامیم نیز از این قاعده مستثنی نیست. روستای هیران منطقهای تالش نشین از استان گیلان است و از دیرباز تالشها در این منطقه میزیستند. در زبان تالشی، «هیر» و «هِر» به معنی مه و ابر است. پسوند «ان» نیز همانند زبانهای گیلکی و فارسی نشانه جمع است. هیران در زبان تالشی به معنی «ابرها» است.
معلوم نیست که دقیقا از چه زمانی غلط نویسی نام هیران با ح رایج شد. حدس میزنم که احتمالا این اتفاق همزمان با فارسیسازی نامهای بومی مناطق غیر فارس نشین در دوره پهلوی رخ داده است. اگر در این مورد به منابع معتبری دسترسی دارید لطفا آن را با من به اشتراک بگذارید.